Zeg maar gewoon Vincent hoor

Van Gogh had de bijna vertederende gewoonte om al zijn schilderijen te ondertekenen met niks anders dan ‘Vincent’. Geen zakelijk ‘van Gogh’ of geheel uitgeschreven ‘Vincent van Gogh’, gewoon ‘Vincent’.

Maar waarom deed hij dat? We kunnen het hem helaas niet meer vragen, maar er zijn een paar interessante theorieën.

Grote fan

Van Gogh was niet de eerste bekende Nederlandse schilder die op het idee kwam alleen zijn eerste naam op het doek achter te laten. Rembrandt Harmenszoon van Rijn was hem namelijk voor – ik denk dat ik het ook bij mijn voornaam had gehouden als ik zo heette.

Vincent was al vroeg in aanraking gekomen met Rembrandt zijn werk. Midden 1870 werkte hij als kunsthandelaar voor een galerij in Parijs waar Van Rijn een diepe indruk maakte op een jonge Van Gogh in het Louvre.
Het is nauwelijks terug te vinden in zijn werk, maar uit de brieven die Vincent schreef naar zijn broer Theo blijkt dat Van Gogh zijn leven lang groot liefhebber is geweest van Rembrandt. Zo beweerde hij na zijn bezoek aan het Rijksmuseum in 1885 dat hij met liefde tien jaar van zijn leven zou inleveren om 14 dagen naar Het Joodse bruidje te kunnen kijken “met nauwelijks een korst droog brood te eten”.

Dat Vincent groot van fan was van zijn oude collega is een understatement. Zou het gebruik van alleen zijn voornaam een knipoog naar zijn idool zijn?

Van Gogh bewonderde Van Rijn

Familieruzies

De andere theorie is misschien wat minder inspirerend. In zijn boek Van Gogh: His Life and Works in 500 Images stelt  Michael Howard dat Vincent eigenlijk liever helemaal geen ‘van Gogh’ meer wilde zijn. Huize Van Gogh was namelijk niet bepaald een warm nest. Zijn moeder kwam uit een religieuze, welvarende familie, zijn vader was predikant voor de hervormde kerk. Op het eerste gezicht niks mis mee, maar achter de voordeur was veel ruzie.

Vincent lag voortdurend overhoop met zijn vader, maar ook met andere familieleden botste het vaak. Intussen probeerde zijn moeder de naam van de familie hoog te houden en het gezin bij elkaar. Bij wijze van ‘oplossing’ werd stoorzender Vincent naar België gestuurd voor een proefperiode om als missionaris te gaan werken. Daar leefde hij acht maanden onder erbarmelijke omstandigheden en werd depressief. Om vervolgens afgewezen te worden door de protestantse gemeenschap omdat hij te lastig in de omgang was. Zijn familie was diep teleurgesteld in hem. Geen wonder dat Vincent zichzelf geen ‘echte’ Van Gogh meer voelde.

Ironisch genoeg werd Van Gogh dankzij hem een van de bekendste achternamen ter wereld.